Datagedreven werken
Johan Posseth & Frank de Nijs
Johan Posseth
Managing partner bij Kurtosis
Hoe data-volwassen is uw organisatie?
Slimmere keuzes maken door betere inzichten en zo meer impact hebben in maatschappelijke opgaven. Omdat je met data een rijker, sneller en completer zicht hebt op de situatie en de effecten van beleid en uitvoering. Zo vat Johan Posseth de kern van datagedreven werken samen. “De huidige tooling stelt ons in staat om grote hoeveelheden data behapbaar te maken en zo te combineren dat je trends en patronen kunt identificeren. Een mooi voorbeeld is crowd management. Door het combineren van verschillende mobiliteitsdata kunnen gemeenten de drukte in straten monitoren en direct actie ondernemen om overlast te voorkomen.”
Meer grip op de knip
De behoefte aan datagedreven werken is vooral in het sociaal domein in een stroomversnelling geraakt. Posseth: “Met de decentralisaties kregen de gemeenten er enorm veel taken bij. Er ging veel tijd en energie zitten in het inrichten van de processen; de kosten liepen enorm op en de gemeenten moesten al met (te) weinig budget starten. Politiek en ambtelijk was de vraag naar inzicht in de uitnutting van de begroting enorm. Die gegevens haalden we dan uit allerlei systemen, verwerkten we in Excel-bestanden, en daar maakten we rapporten van die lieten zien hoeveel beroep er werd gedaan op voorzieningen in de Jeugdzorg en Wmo. Heel traditioneel. Al snel dienden zich vragen aan om beter te begrijpen waarom de kosten toenamen. Precies op dat moment kwamen er data-analyse tools op de markt waarmee we dashboards konden ontwikkelen en gemakkelijker grote hoeveelheden data uit verschillende bronnen konden verwerken. En ondertussen maakten gemeenten stappen in de beschikbaarheid en kwaliteit van data.”
Beter (bij)sturen
Posseth begrijpt dat er gemeentebestuurders zijn die wat huiverig zijn als het over ICT gaat. “Maar je hoeft natuurlijk zelf geen dataspecialist te zijn. Het gaat om het stellen van de juiste vragen: wat zijn de opgaven, wat zijn de doelen en welke inzichten hebben we nodig om te zien of we op koers liggen. Een voorbeeld: waarom is het beroep op zorg in wijk A groter dan in wijk B? Zien we door verschillende data – verwijsgedrag, nabijheid van zorgaanbod, buurtprofielen, enzovoort – wat de oorzaken van die verschillen zijn? Datagedreven werken is sowieso geen doel op zich, maar een middel om betere keuzes te maken. En dat niet alleen door terug te kijken. Je bent als bestuurder beter geïnformeerd door vooraf ‘wat-als’-scenario’s te vragen voor beleid op basis van data-analyse. Dat geeft handelingsperspectief om ‘voorspellingen’ als je beleid ongewijzigd laat vóór te zijn.”
Frank de Nijs Enterprise Innovator bij Centric
Maak het niet te groot
Daar moet aan de basis nog wel wat voor gebeuren. De datakwaliteit moet op orde zijn en de systemen moeten erop ingericht zijn om data gemakkelijk en veilig te delen voor verschillende toepassingen. Je koppelt data dus los van het systeem of de applicatie. En veel gemeenten kampen nog met problematische legacy.
Cloud-oplossingen en software-as-a-service bieden uitgelezen kansen om datagedreven werken een extra impuls te geven door het IT-landschap wendbaarder te maken. En zo belanden we toch weer in de technologie. Maar Posseth benadrukt dat het van belang is om de realiteit voor ogen te houden. “Bestuurders worden vaak lekker gemaakt met nieuwe technologie. Neem blockchain; dat leek een tijdje geleden de oplossing voor ongeveer alles.
Hoewel het zeker veelbelovend is, moet het zich nog bewijzen. Het is dus zaak om niet te groots te denken en rekening te houden met wat de eigen organisatie aankan. Hoe data-volwassen zijn de organisatie en de medewerkers? Dat verschilt van gemeente tot gemeente. Het is al een hele kunst om actuele stuurinformatie te krijgen; laten we dat maar eerst goed organiseren. ”
“Met de decentralisaties kregen gemeenten er enorm veel taken bij’’
Standaardisatie
En die organisatorische aanpassingen gaan doorgaans dieper dan op het eerste gezicht nodig lijkt, aldus Frank de Nijs, Enterprise Innovator bij Centric. “Data afkomstig uit de business applicaties kennen bijvoorbeeld veel vrijheidsgraden in termen van definities en al of niet afgedwongen verwerking van gegevens.
De behoefte aan deze vrijheidsgraden komt voort uit de uiteenlopende werkwijzen binnen organisaties en hun wens zaken makkelijker aan te kunnen passen. Maar het belemmert de uniforme interpretatie bij het combineren van datasets en verdere analyse daarvan. Data ‘cleaning & integratie’ vergen momenteel veel inspanning voor gemeenten; soms ook door onbetrouwbare of zelfs ontbrekende elementen in grotere datasets. Datagedreven werken is daarom bijzonder gebaat bij verdergaande standaardisatie van werkwijzen en datasets, zowel binnen de gemeente als bij de omringende organisaties.”
slimme Vragen
- Waar staat onze gemeente in de ontwikkeling van datagedreven werken; zijn de ambities realistisch of moet u die bijstellen?
- Wat zijn de quick wins van datagedreven werken; waar kunt u morgen al mee beginnen? En wat kunnen we overnemen van andere gemeenten?
- Data-kwaliteit en herbruikbaarheid van gegevens vormen veelal een forse uitdaging voor Data Analisten. Op welke wijze draagt uw organisatiecultuur bij aan verbetering van uw data-kwaliteit?
- De technologie is er volop, maar het valt of staat met de mensen die het moeten doen: neemt u de medewerkers voldoende mee in de data-ambities?
